રાજડ માન શ્રી કૃષ્ણ રિસાણા,

લેવા કજ શાસણ લોભાણા,

એમ આખે વીરદાસ આપણા;

તો મૂં ઊભાં કંમ જાય મમ્માણા..૧

જગ જાણે સિદ્ધરાજ દહિયા જેહ,

આણંદ કરમાણંદ લહિયા એહ;

બાપ દીકરો ઘણું ખાટ્યા બે,

તો ત્રાગાળો વીરદાસ ન દિયે તેહ.... ૨

(રાજા કૃષ્ણાજી કોપાયમાન થયા અને તેમના દિલમાં ચારણોને મળેલું દાન (શાસણ) પડાવી લેવાનો લોભ જાગ્યો. ત્યારે વીરદાસ મિશણ કહે છે : મારાં ઊભાં (જીવતાં) મમ્માણા ગામ મારા હાથમાંથી કેમ જાય ? કેમ જાવા દઉં ? જગતે જાણે છે કે પાટણપતિ સિદ્ધરાજ જયસિહદેવે એ દાન આપેલું છે અને આણંદજી અને તેમના પુત્ર કરમાણંદજીની બેલડીએ તે મેળવ્યું છે. તેને ત્રાગું કરવાવાળો એવો વીરદાસ મિશણ એમને એમ (ત્રાગાં કર્યા વગર) તો નહિ જ જવા દઉં.)

( (क) કમાણંદના વંશજ , ભરાવાનજી મિશણને મુખે, સ્થળ મમ્માણા, તા.30-૦૯-૧૯૭૦, (ख) ‘ઊર્મિ નવરચના’ (માસિક) ઓગસ્ટ, ૧૯૭૮, આણંદ-કરમાણંદનાં ૧૧ કાવ્યો. લે. રતુદાન રોહડિયા, પૃ. ૧૭૭)

કરમાણંદ કુમાણસો, ગુણ કીધો ન જાઈ,

સીહ પડ્યો અજાડીંઈ, જાસ કટઢ તસ ખાઈ.

(‘ઊર્મિ નવરચના', જાન્યુઆરી, ૧૯૭૮ ‘આણંદ-કરમાણંદ-વાક્ય' લે. શ્રી હરિવલ્લભ ભાયાણી, પૃ. ૫૭૫)

આણંદ કહે કરમાણંદા, ગુણ કર્યો કાં જાય;

સાવઝ પડ્યો અજાડીએ, કાઢે તેને ખાય.

(‘ઊર્મિ નવરચના', જાન્યુઆરી, ૧૯૭૮, ‘દુહા પરિચય' લે. શ્રી જયમલ્લ પરમાર પૃ. ૫૭૩)

ભાયાણીનો એક દુહો પુનઃ જોઈએ :

કરમાણંદ આણંદ કહઈ, એ નર નમીઆ કાંઈ;

જિણ વાટે જોબન ગયું, ફિરિ નિહાલે તાંઈ.

(‘ઊર્મિ નવરચના', જાન્યુઆરી, ૧૯૭૮, ‘આણંદ કરમાણંદના દુહા’ લે. શ્રી હરિવલ્લભ ભાયાણી, પૃ. ૫૭૪)

આણંદ કહે કરમાણંદા, વાંકા કેમ વળ્યા;

ઉનાળે હળ હાકલ્યાં, ને ભાદરવામાં ભર્યા.

(‘ઊર્મિ નવરચના', જાન્યુઆરી, ૧૯૭૮, ‘દુહા પરિચય' લે. શ્રી જયમલ્લ પરમાર પૃ. ૫૭૩)

માંડણ પિઉ સો મન, કરે ગ્રહ આંગણ સોતી;

અડીઅડ જેમ આકાસ, માંગ જમ દીપે મોતી,

સોળ કળ સંપૂર ચંદ્ર, ભાલ પણ સોહે;

ખણ અધરિ ખણ અધરિ, રાહ ભૂલો મુખ જુવે,

ટળ રયો સંજોગ વેળાહ ટળી, હેક ત્રિ પે ન થયું હરણ,

આણંદ કહે જેસંગ રાઉ તેણ રેણિ ન થિયું ઘરણ.

(એક નારી પતિમાં મન પરોવીને ઘરઆંગણે ફળીમાં સૂતી હતી. જેમ આકાશમાં તારાઓ શોભે તેમ તેના સેંથામાં મોતીઓ શોભતાં હતાં. ચંદ્ર પણ સોળ કળાનો પૂર્ણ હતો. એ જ પ્રમાણે સુંદરીનો મુખચંદ્ર પણ શોભતો હતો. એ વેળા ગ્રહણયોગ હતો, પણ નારીના મુખચંદ્રને જોઈને રાહુ વિભ્રમિત થઈ જતાં ક્ષણેક આકાશસ્થિત ચંદ્ર સામે, તો ક્ષણેક પૃથ્વીસ્થિત નારીના મુખરૂપ ચંદ્ર સામે જોતાં જોતાં જ ગ્રહણની વેળા, સંયોગો ચાલ્યા ગયા. આમ, એક નારીને કારણે હું જયસિંહદેવ, તે રાત્રિએ ગ્રહણ ન થયું.)

(क) સૌ.યુ.ચા.સા, હ.પ્ર.ભં. ચો.ન.૩૨, હ.પ્ર.૧૭૩૮)

અવધ છંડ શ્રીરામ, વનવાસ પોહતા;

હરી સીત દહ કંધ, ગિઓ સંગ્રામ અંતતે;

ભડ અનેક લખમણ ભડે, બાણ લખમણ ધર પાડે;

અનડ મૂળ ઉપાડે, આણવે ધુણધર ગિર ઉપાડે;

અણિ વે ધુણધર ગરજિઓ, લહર નિર ઉપર પડી;

કરમાણંદ કહે કંકાળણી, તહિએ મચ્છ ગર સર ચડી.

(જ્યારે અવધચંદ્ર એવા શ્રી રામ વનવાસે ગયા ત્યારે રાવણે ઘોર વનમાંથી સતી સીતાનું હરણ કર્યું અને એ કર્મનું અંતિમ પરિણામ યુદ્ધરૂપે આવ્યું. એ સંગ્રામમાં અનેક યોદ્ધાઓ સાથે લક્ષ્મણ લડ્યા અને મેઘનાદના બાણે લક્ષ્મણને ધરતી પર પછાડી દીધા એ વેળા સંજીવની ઔષધી લેવા માટે ગયેલા પવનપુત્ર હનુમાને આખો દ્રોણાચલ પર્વત મૂળમાંથી જ ઉપાડી લીધો અને પર્વત સહિત રણભૂમિમાં આવીને હનુમાને જ્યારે પ્રલંબ ગર્જના કરી ત્યારે એ વિકટનાદથી ઉછળીને સાગરની લહેરો પર્વતના શિખર પર પડી. કરમાણંદ કહે છે : કવિયણ કંકાળણ. એ દિવસે સાગરની માછલી પર્વતનાં શિરે (શિખરે) ચડી)

((क) સૌ.યુ.ચા.સા. હ.પ્ર.ચો.નં.૨૬૨. હ.પ્ર.નં.૪૩૩૦)